Θέμα στη συνεδρίαση της Πέμπτης (20/11/14) ήταν η συμμετοχή της Περιφέρειας Αττικής σε εταιρικό σχήμα για χρηματοδότηση της «Λειτουργίας Περιφερειακών Μηχανισμών Υποστήριξης της ανάπτυξης και προώθησης των ΚΟΙΝΣΕΠ και ευρύτερα των πρωτοβουλιών της Κοινωνικής Οικονομίας».
Με απλά λόγια, η περιφέρεια Αττικής προωθεί τις ΚΟΙΝΣΕΠ, το νέο εργαλείο αποδόμησης εργασιακών σχέσεων και ιδιωτικοποίησης μιας σειράς υπηρεσιών και δομών που θα έπρεπε να παρέχονται απρόσκοπτα στο λαό με ευθύνη του κράτους. Και έτσι εξηγείται το γεγονός ότι οι παρατάξεις Σγουρού και Κουμουτσάκου υποδέχτηκαν τη συγκεκριμένη εισήγηση του ΣΥΡΙΖΑ «μετά βαΐων και κλάδων» και βέβαια την ψήφισαν...
Έχει ιδιαίτερη αξία να ρίξει κανείς μια ματιά στις τοποθετήσεις του ΣΥΡΙΖΑ πριν ακόμα αναλάβει τη διοίκηση της Περιφέρειας. Τότε αρκετά στελέχη του ξόρκιζαν τις
ΚΟΙΝΣΕΠ ή τουλάχιστον εξέφραζαν επιφυλάξεις...
Όπως αναφέρθηκε από τη «Λαϊκή Συσπείρωση»:
Πιο αποκαλυπτική όμως είναι η στάση του νυν αντιπεριφερειάρχη Σπύρου Τζόκα το Μάρτη του 2013. Τότε διατελούσε συντονιστής του Τμήματος Αυτοδιοίκησης του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος του ΔΣ της ΚΕΔΕ. Σε κείμενο που υπέγραφε με τίτλο «Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ): Η κερκόπορτα της ιδιωτικοποίησης» υποστήριζε ότι:
«Ο όρος (σ.σ. ΚΟΙΝΣΕΠ) είναι ελκυστικός και παραπλανητικός. Παρουσιάζεται έτσι αθώα ως ένα κοινωνικό εγχείρημα της κοινωνικής λεγόμενης οικονομίας, ενώ στην πραγματικότητα είναι ένα σχέδιο νεοφιλελεύθερης έμπνευσης που έχει ως προφανή στόχο τη διάλυση των κοινωνικών υπηρεσιών της Αυτοδιοίκησης και τη μεταβίβαση αυτών στον ιδιωτικό τομέα. Οι ΚΟΙΝΣΕΠ αμφισβητούν το δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα των υπηρεσιών, όπου επιχειρείται η πλήρης ανταποδοτικότητα των παροχών. Είναι η κερκόπορτα της ιδιωτικοποίησης των κοινωνικών υπηρεσιών της Αυτοδιοίκησης και αν υποθέσουμε ότι θα απορροφήσει εργαζόμενους είναι βέβαιο ότι στην επόμενη φάση θα συμβληθεί με ιδιώτες».
Στην εισηγήτρια, λοιπόν, του ΣΥΡΙΖΑ, που είναι ένθερμη υποστηρίκτρια των ΚΟΙΝΣΕΠ, απαντά κατηγορηματικά ο κύριος Τζόκας του 2013, γιατί το ίδιο πρόσωπο το 2014 ως αντιπεριφερειάρχης άλλαξε γνώμη. Στο κείμενό του το 2013 είναι ακόμα πιο αποκαλυπτικός όταν αναφέρεται στα εργασιακά δικαιώματα των «συνεταιριστών»:
«Από την άλλη πλευρά, τα θύματα αυτού του δράματος, οι εργαζόμενοι, θα λειτουργούν στις συνθήκες ενός σύγχρονου δουλεμπορίου, χωρίς συνδικαλιστικά δικαιώματα και με επισφαλή και περιορισμένου χρόνου εργασία. Σύγχρονες εταίρες στις ορέξεις του άπληστου κεφαλαίου. Και απέναντι στον τρόμο της ανεργίας θα δέχονται τον έναν εκβιασμό μετά τον άλλο. ..»
Για να γίνουν οι απαραίτητες συγκρίσεις, θυμίζουμε την απάντηση που είχε δώσει ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Κ. Μητσοτάκης, σε απολυμένη καθαρίστρια του υπουργείου Οικονομικών: «Ναι, θα γίνετε εργολάβοι και επιχειρηματίες», ενώ νωρίτερα είχε εξηγήσει ότι «η λύση στο πρόβλημά σας είναι η σύσταση κοινωνικών επιχειρήσεων. Θα δημιουργήσετε μία ομάδα εργαζομένων και θα παρέχετε τις ίδιες υπηρεσίες καθαριότητας με ένα τελείως διαφορετικό εργασιακό καθεστώς και αξιοποιώντας κοινοτικούς πόρους».
Να, λοιπόν, που, λίγους μήνες, μετά ο Κ. Μητσοτάκης, στην προσπάθειά του να μετατρέψει τους απολυμένους σε επιχειρηματίες, βρήκε άλλον ένα σύμμαχο εκτός από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μπορεί σήμερα κάποιος να μη καταλαβαίνει τι ακριβώς είναι οι Κοινωνικές Συνετεριστικές Επιχειρήσεις, και αυτό γιατί στην Ελλάδα είναι ακόμα μικρές σε μέγεθος επιχειρήσεις, που στην πλειοψηφία τους λειτουργούν εντελώς συμπληρωματικά στην παροχή υπηρεσιών, συνήθως μέσα από συμβάσεις με το κράτος (π.χ., δήμους - περιφέρειες). Ωστόσο, τα παραδείγματα από χώρες όπου ο λεγόμενος «τρίτος τομέας» της οικονομίας είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος, είναι αυτά που αποκαλύπτουν την ουσία του.
Ο... «παράδεισος» της «Mondragon»
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η εταιρεία Mondragon Corporation. Δεν είναι μια ακόμα κοινωνική επιχείρηση, αλλά ένας τεράστιος Όμιλος επιχειρήσεων, η 7η μεγαλύτερη εταιρεία στην Ισπανία. Πρόκειται για μια συνομοσπονδία εργατικών συνεταιρισμών, που ξεκίνησε από μια βιοτεχνία ειδών θέρμανσης το 1956. Σήμερα απασχολεί δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους, περιλαμβάνει 257 επιχειρήσεις (οι 110 συνεταιριστικές) και δραστηριοποιείται στους τομείς της βιομηχανίας, της διανομής, στο χρηματοπιστωτικό και στην εκπαίδευση.
Στην περίπτωση της Mondragon Corporation, οι εργαζόμενοι που είναι και συνεταιριστικά μέλη του Ομίλου είναι λιγότεροι από το ένα τρίτο του συνόλου των εργαζομένων. Δηλαδή, περισσότερο από τα 2/3 των εργαζομένων είναι μισθωτοί, όπως σε οποιαδήποτε άλλη καπιταλιστική επιχείρηση.
Ωστόσο, σε όλους τους εργαζόμενους της εταιρείας καλλιεργείται η ψευδαίσθηση ότι είναι συνιδιοκτήτες και γι' αυτό η συνδικαλιστική δράση είναι αχρείαστη. Να τι γράφεται στο επίσημο site της Mondragon: «Στους συνεταιρισμούς μας, οι εργαζόμενοι μπορεί να είναι μέλη ενός συγκεκριμένου συνδικάτου σε ατομική βάση, αλλά δεν υπάρχει συνδικαλιστική εκπροσώπηση στο σύνολο της εταιρείας (σ.σ.: σε ελεύθερη μετάφραση, δεν υπάρχουν σωματεία σε επίπεδο επιχείρησης), καθώς οι εργάτες είναι και ιδιοκτήτες, ο ρόλος που παίζουν τα συνδικάτα στις συμβατικές επιχειρήσεις καθίσταται περιττός».(1)
Αλλά και για να γίνει κάποιος συνεταιριστικό μέλος στη Mondragon, θα πρέπει να έχει τα επαγγελματικά προσόντα που απαιτούνται για τη θέση εργασίας που ζητάει και η προσχώρησή του να εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας. Από εκεί και πέρα, χρειάζεται να καταβάλει ένα ποσό για την εγγραφή του, το οποίο το 2009 άγγιζε τις 13.000 ευρώ! Η λειτουργία αυτή ελάχιστα διαφέρει από την αγορά μετοχών μιας «καθωσπρέπει» καπιταλιστικής επιχείρισης.
Το 1992 η εταιρεία απασχολούσε 25.322 εργαζόμενους και 92.773 το 2008. Μέχρι το 2009, πάνω από 7.000 εργαζόμενοι είχαν χάσει τη δουλειά τους, ενώ σήμερα η Mondragon απασχολεί 74.060 εργαζόμενους. Δηλαδή, μέσα σε έξι χρόνια έχασαν τη δουλειά τους 18.713 εργαζόμενοι και το προσωπικό μειώθηκε κατά 20%.
Είναι προφανές ότι οι αυξομοιώσεις στο προσωπικό δεν μπορούν να σχετίζονται παρά μόνο με τις αυξομοιώσεις στην παραγωγή ή με την αναδιάρθρωση του ομίλου προκειμένου να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά του. Ο,τι δηλαδή συμβαίνει σε κάθε καπιταλιστική επιχείρηση, ιδιαίτερα αυτού του μεγέθους.
(1) http://www.mondragon-corporation.com/eng/co-operative-experience/faqs
Το παραπάνω κείμενο δημιουργήθηκε από αποσπάσματα δύο άρθρων,
με ευθύνη του Άδηλου
Για ποιον δουλεύουν οι «συνεταιριστικές επιχειρήσεις»;
Και για τις ΚΟΙΝΣΕΠ ... «ορθή επανάληψη» από τον ΣΥΡΙΖΑ
Με απλά λόγια, η περιφέρεια Αττικής προωθεί τις ΚΟΙΝΣΕΠ, το νέο εργαλείο αποδόμησης εργασιακών σχέσεων και ιδιωτικοποίησης μιας σειράς υπηρεσιών και δομών που θα έπρεπε να παρέχονται απρόσκοπτα στο λαό με ευθύνη του κράτους. Και έτσι εξηγείται το γεγονός ότι οι παρατάξεις Σγουρού και Κουμουτσάκου υποδέχτηκαν τη συγκεκριμένη εισήγηση του ΣΥΡΙΖΑ «μετά βαΐων και κλάδων» και βέβαια την ψήφισαν...
Έχει ιδιαίτερη αξία να ρίξει κανείς μια ματιά στις τοποθετήσεις του ΣΥΡΙΖΑ πριν ακόμα αναλάβει τη διοίκηση της Περιφέρειας. Τότε αρκετά στελέχη του ξόρκιζαν τις
ΚΟΙΝΣΕΠ ή τουλάχιστον εξέφραζαν επιφυλάξεις...
Όπως αναφέρθηκε από τη «Λαϊκή Συσπείρωση»:
- Το 2012 ψήφισαν υπέρ της δημιουργίας των ΚΟΙΝΣΕΠ με επιφύλαξη.
- Το Σεπτέμβρη του 2013 ψήφισαν λευκό στην «κοινωνική οικονομία», στον ίδιο νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό, για να δοθεί ανάσα στους εργαζόμενους.
- Στις 3/12/2013 ψήφισαν λευκό γιατί υποτίθεται μπήκαν οι όροι σταθερής, μόνιμης εργασίας κλπ.
- Πλησιάζοντας στις εκλογές, το Μάη του 2014 προφανώς ψήφισαν κατά. Τότε, αναγνωρίζοντας τα βάσανα της μη σταθερής δουλειάς και της μαύρης εργασίας, η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να φαίνεται ότι εναντιώνεται στις ΚΟΙΝΣΕΠ.
Πιο αποκαλυπτική όμως είναι η στάση του νυν αντιπεριφερειάρχη Σπύρου Τζόκα το Μάρτη του 2013. Τότε διατελούσε συντονιστής του Τμήματος Αυτοδιοίκησης του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος του ΔΣ της ΚΕΔΕ. Σε κείμενο που υπέγραφε με τίτλο «Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ): Η κερκόπορτα της ιδιωτικοποίησης» υποστήριζε ότι:
«Ο όρος (σ.σ. ΚΟΙΝΣΕΠ) είναι ελκυστικός και παραπλανητικός. Παρουσιάζεται έτσι αθώα ως ένα κοινωνικό εγχείρημα της κοινωνικής λεγόμενης οικονομίας, ενώ στην πραγματικότητα είναι ένα σχέδιο νεοφιλελεύθερης έμπνευσης που έχει ως προφανή στόχο τη διάλυση των κοινωνικών υπηρεσιών της Αυτοδιοίκησης και τη μεταβίβαση αυτών στον ιδιωτικό τομέα. Οι ΚΟΙΝΣΕΠ αμφισβητούν το δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα των υπηρεσιών, όπου επιχειρείται η πλήρης ανταποδοτικότητα των παροχών. Είναι η κερκόπορτα της ιδιωτικοποίησης των κοινωνικών υπηρεσιών της Αυτοδιοίκησης και αν υποθέσουμε ότι θα απορροφήσει εργαζόμενους είναι βέβαιο ότι στην επόμενη φάση θα συμβληθεί με ιδιώτες».
Στην εισηγήτρια, λοιπόν, του ΣΥΡΙΖΑ, που είναι ένθερμη υποστηρίκτρια των ΚΟΙΝΣΕΠ, απαντά κατηγορηματικά ο κύριος Τζόκας του 2013, γιατί το ίδιο πρόσωπο το 2014 ως αντιπεριφερειάρχης άλλαξε γνώμη. Στο κείμενό του το 2013 είναι ακόμα πιο αποκαλυπτικός όταν αναφέρεται στα εργασιακά δικαιώματα των «συνεταιριστών»:
«Από την άλλη πλευρά, τα θύματα αυτού του δράματος, οι εργαζόμενοι, θα λειτουργούν στις συνθήκες ενός σύγχρονου δουλεμπορίου, χωρίς συνδικαλιστικά δικαιώματα και με επισφαλή και περιορισμένου χρόνου εργασία. Σύγχρονες εταίρες στις ορέξεις του άπληστου κεφαλαίου. Και απέναντι στον τρόμο της ανεργίας θα δέχονται τον έναν εκβιασμό μετά τον άλλο. ..»
Για να γίνουν οι απαραίτητες συγκρίσεις, θυμίζουμε την απάντηση που είχε δώσει ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Κ. Μητσοτάκης, σε απολυμένη καθαρίστρια του υπουργείου Οικονομικών: «Ναι, θα γίνετε εργολάβοι και επιχειρηματίες», ενώ νωρίτερα είχε εξηγήσει ότι «η λύση στο πρόβλημά σας είναι η σύσταση κοινωνικών επιχειρήσεων. Θα δημιουργήσετε μία ομάδα εργαζομένων και θα παρέχετε τις ίδιες υπηρεσίες καθαριότητας με ένα τελείως διαφορετικό εργασιακό καθεστώς και αξιοποιώντας κοινοτικούς πόρους».
Να, λοιπόν, που, λίγους μήνες, μετά ο Κ. Μητσοτάκης, στην προσπάθειά του να μετατρέψει τους απολυμένους σε επιχειρηματίες, βρήκε άλλον ένα σύμμαχο εκτός από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μπορεί σήμερα κάποιος να μη καταλαβαίνει τι ακριβώς είναι οι Κοινωνικές Συνετεριστικές Επιχειρήσεις, και αυτό γιατί στην Ελλάδα είναι ακόμα μικρές σε μέγεθος επιχειρήσεις, που στην πλειοψηφία τους λειτουργούν εντελώς συμπληρωματικά στην παροχή υπηρεσιών, συνήθως μέσα από συμβάσεις με το κράτος (π.χ., δήμους - περιφέρειες). Ωστόσο, τα παραδείγματα από χώρες όπου ο λεγόμενος «τρίτος τομέας» της οικονομίας είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος, είναι αυτά που αποκαλύπτουν την ουσία του.
Ο... «παράδεισος» της «Mondragon»
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η εταιρεία Mondragon Corporation. Δεν είναι μια ακόμα κοινωνική επιχείρηση, αλλά ένας τεράστιος Όμιλος επιχειρήσεων, η 7η μεγαλύτερη εταιρεία στην Ισπανία. Πρόκειται για μια συνομοσπονδία εργατικών συνεταιρισμών, που ξεκίνησε από μια βιοτεχνία ειδών θέρμανσης το 1956. Σήμερα απασχολεί δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους, περιλαμβάνει 257 επιχειρήσεις (οι 110 συνεταιριστικές) και δραστηριοποιείται στους τομείς της βιομηχανίας, της διανομής, στο χρηματοπιστωτικό και στην εκπαίδευση.
Στην περίπτωση της Mondragon Corporation, οι εργαζόμενοι που είναι και συνεταιριστικά μέλη του Ομίλου είναι λιγότεροι από το ένα τρίτο του συνόλου των εργαζομένων. Δηλαδή, περισσότερο από τα 2/3 των εργαζομένων είναι μισθωτοί, όπως σε οποιαδήποτε άλλη καπιταλιστική επιχείρηση.
Ωστόσο, σε όλους τους εργαζόμενους της εταιρείας καλλιεργείται η ψευδαίσθηση ότι είναι συνιδιοκτήτες και γι' αυτό η συνδικαλιστική δράση είναι αχρείαστη. Να τι γράφεται στο επίσημο site της Mondragon: «Στους συνεταιρισμούς μας, οι εργαζόμενοι μπορεί να είναι μέλη ενός συγκεκριμένου συνδικάτου σε ατομική βάση, αλλά δεν υπάρχει συνδικαλιστική εκπροσώπηση στο σύνολο της εταιρείας (σ.σ.: σε ελεύθερη μετάφραση, δεν υπάρχουν σωματεία σε επίπεδο επιχείρησης), καθώς οι εργάτες είναι και ιδιοκτήτες, ο ρόλος που παίζουν τα συνδικάτα στις συμβατικές επιχειρήσεις καθίσταται περιττός».(1)
Αλλά και για να γίνει κάποιος συνεταιριστικό μέλος στη Mondragon, θα πρέπει να έχει τα επαγγελματικά προσόντα που απαιτούνται για τη θέση εργασίας που ζητάει και η προσχώρησή του να εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας. Από εκεί και πέρα, χρειάζεται να καταβάλει ένα ποσό για την εγγραφή του, το οποίο το 2009 άγγιζε τις 13.000 ευρώ! Η λειτουργία αυτή ελάχιστα διαφέρει από την αγορά μετοχών μιας «καθωσπρέπει» καπιταλιστικής επιχείρισης.
Το 1992 η εταιρεία απασχολούσε 25.322 εργαζόμενους και 92.773 το 2008. Μέχρι το 2009, πάνω από 7.000 εργαζόμενοι είχαν χάσει τη δουλειά τους, ενώ σήμερα η Mondragon απασχολεί 74.060 εργαζόμενους. Δηλαδή, μέσα σε έξι χρόνια έχασαν τη δουλειά τους 18.713 εργαζόμενοι και το προσωπικό μειώθηκε κατά 20%.
Είναι προφανές ότι οι αυξομοιώσεις στο προσωπικό δεν μπορούν να σχετίζονται παρά μόνο με τις αυξομοιώσεις στην παραγωγή ή με την αναδιάρθρωση του ομίλου προκειμένου να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά του. Ο,τι δηλαδή συμβαίνει σε κάθε καπιταλιστική επιχείρηση, ιδιαίτερα αυτού του μεγέθους.
(1) http://www.mondragon-corporation.com/eng/co-operative-experience/faqs
Το παραπάνω κείμενο δημιουργήθηκε από αποσπάσματα δύο άρθρων,
με ευθύνη του Άδηλου
Για ποιον δουλεύουν οι «συνεταιριστικές επιχειρήσεις»;
Και για τις ΚΟΙΝΣΕΠ ... «ορθή επανάληψη» από τον ΣΥΡΙΖΑ
