Γράφει ο Άδηλος
Ήταν 27 Ιανουαρίου του 1944. Τα σοβιετικά στρατεύματα ύστερα από σκληρές μάχες κατόρθωσαν να μετατοπίσουν τις θέσεις των ναζί 70-100 χιλιόμετρα μακριά από το Λένινγκραντ και να αποκαταστήσουν τη συγκοινωνιακή σύνδεση με την πόλη. Η πολιορκία του Λένινγκραντ που κράτησε 872 ημερών είχε τελειώσει. Η πόλη έπαψε να κοιμάται πια υπό τον ακατάπαυστο βρόντο των κανονιών, όπως συνέβαινε από της 8 Σεπτεμβρίου του 1941 ως εκείνη τη στιγμή.
Το βράδυ εκείνο του Ιανουαρίου, μάλλον όλοι όσοι ήταν σε θέση να το κάνουν, βγήκαν στους δρόμους για να παρακολουθήσουν στον ουρανό τις πανηγυρικές ομοβροντίες των ρωσικών κανονιών προς τιμήν της απελευθέρωσης. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν είχαν δίπλα τους συγγενείς, γείτονες και φίλους. Από τον σχεδόν τρία εκατομμύρια πληθυσμό της μεγαλύτερης σοβιετικής πόλης, είχε απομείνει μόνο το 700.000. Ενάμιση εκατομμύριο είχε εκκενωθεί και πάνω από 650 χιλιάδες είχαν πεθάνει, κυρίως από την πείνα.
Με ηρωική δουλειά των κατοίκων το Λένινγκραντ είχε μετατραπεί σε πραγματικό φρούριο. Οι πολιορκητές δέχονταν τα πυρά του στόλου της Βαλτικής και του βαρέως πυροβολικού του οχυρού Κράσναγια Γκόρκα. Η πυκνότητα των αντιαεροπορικών πυρών ήταν 10 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της άμυνας του Λονδίνου. Μη μπορώντας να πάρουν την πόλη, οι στρατιώτες της ομάδας στρατιών «Βορράς» απέκλεισαν ολοκληρωτικά το ήδη πολιορκούμενο από Βορά -από τους Φινλανδούς- Λένινγκραντ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Γερμανοί ναζί και Φινλανδοί φασίστες σύμμαχοι τους, πολιορκητές, δεν κατάφεραν ούτε στις παρυφές της πόλης να μπουν.
Η προσπάθεια για την απομάκρυνση του πληθυσμού άρχισε άμεσα. Όμως όταν στις 27 Αυγούστου του 1941 οι ναζί καταλαμβάνουν τον σιδηροδρομικό σταθμό που οδηγεί στο Λένινγκραντ, διακόπτεται η έξοδος, ενώ αρχίζουν σοβαρά προβλήματα ανεφοδιασμού της πόλης. Λίγο αργότερα (Οκτώβρης) παγώνει η λίμνη Λάντογκα, ανοίγοντας τον "δρόμο ζωής" όπως ονομάστηκε. Μέχρι τον Οκτώβρη του 42 πάνω από ένα εκατομμύριο σοβιετικοί πολίτες φυγαδεύτηκαν ανατολικά.
Παρά την πείνα και τους συνεχείς βομβαρδισμούς η ζωή στην πόλη συνεχιζόταν όπως και πριν. Η γραμμή του μετώπου περνούσε 16 χλμ. από τα Χειμερινά Ανάκτορα .που βρίσκονται στην καρδιά της πόλης. Τα άρματα μάχης από το εργοστάσιο Κίροφ που βρισκόταν υπό διαρκή βομβαρδισμό μεταφέρονταν απευθείας στο μέτωπο, ενώ από το κέντρο της πόλης μέχρι τη γραμμή του μετώπου κυκλοφορούσε τραμ.
Σε πείσμα των πάντων, στην πόλη διατηρούταν η τάξη. Όταν το Νοέμβριο του 1941 οι θάνατοι από την πείνα έγιναν μαζικοί, συστάθηκαν ειδικές ομάδες οι οποίες καθημερινά μάζευαν από τους δρόμους τα δεκάδες και εκατοντάδες πτώματα. Το Μάρτιο του 1942 όλος ο πληθυσμός που ήταν σε θέση να εργαστεί, βγήκε για να καθαρίσει την πόλη από τα σκουπίδια, ενώ τον Απρίλιο ξεκίνησε η αποκατάσταση των υπηρεσιών κοινής ωφελείας
Η πολιτιστική ζωή συνεχιζόταν κανονικά. Ακόμη και τον πρώτο χειμώνα του αποκλεισμού λειτουργούσαν ένας αριθμός από θέατρα και βιβλιοθήκες, ενώ το καλοκαίρι του 1942 άνοιξαν ορισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα και θέατρα. Στις 9 Αυγούστου 1942 πραγματοποιήθηκε το πρώτο κονσέρτο της φιλαρμονικής της πόλης όπου ερμηνεύτηκε η διάσημη "Ηρωική συμφωνία" του Λένινγκραντ που έγραψε ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς και η οποία έγινε το μουσικό σύμβολο του αποκλεισμού.
Ήταν 27 Ιανουαρίου του 1944. Τα σοβιετικά στρατεύματα ύστερα από σκληρές μάχες κατόρθωσαν να μετατοπίσουν τις θέσεις των ναζί 70-100 χιλιόμετρα μακριά από το Λένινγκραντ και να αποκαταστήσουν τη συγκοινωνιακή σύνδεση με την πόλη. Η πολιορκία του Λένινγκραντ που κράτησε 872 ημερών είχε τελειώσει. Η πόλη έπαψε να κοιμάται πια υπό τον ακατάπαυστο βρόντο των κανονιών, όπως συνέβαινε από της 8 Σεπτεμβρίου του 1941 ως εκείνη τη στιγμή.
Το βράδυ εκείνο του Ιανουαρίου, μάλλον όλοι όσοι ήταν σε θέση να το κάνουν, βγήκαν στους δρόμους για να παρακολουθήσουν στον ουρανό τις πανηγυρικές ομοβροντίες των ρωσικών κανονιών προς τιμήν της απελευθέρωσης. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν είχαν δίπλα τους συγγενείς, γείτονες και φίλους. Από τον σχεδόν τρία εκατομμύρια πληθυσμό της μεγαλύτερης σοβιετικής πόλης, είχε απομείνει μόνο το 700.000. Ενάμιση εκατομμύριο είχε εκκενωθεί και πάνω από 650 χιλιάδες είχαν πεθάνει, κυρίως από την πείνα.
Με ηρωική δουλειά των κατοίκων το Λένινγκραντ είχε μετατραπεί σε πραγματικό φρούριο. Οι πολιορκητές δέχονταν τα πυρά του στόλου της Βαλτικής και του βαρέως πυροβολικού του οχυρού Κράσναγια Γκόρκα. Η πυκνότητα των αντιαεροπορικών πυρών ήταν 10 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της άμυνας του Λονδίνου. Μη μπορώντας να πάρουν την πόλη, οι στρατιώτες της ομάδας στρατιών «Βορράς» απέκλεισαν ολοκληρωτικά το ήδη πολιορκούμενο από Βορά -από τους Φινλανδούς- Λένινγκραντ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Γερμανοί ναζί και Φινλανδοί φασίστες σύμμαχοι τους, πολιορκητές, δεν κατάφεραν ούτε στις παρυφές της πόλης να μπουν.
Η προσπάθεια για την απομάκρυνση του πληθυσμού άρχισε άμεσα. Όμως όταν στις 27 Αυγούστου του 1941 οι ναζί καταλαμβάνουν τον σιδηροδρομικό σταθμό που οδηγεί στο Λένινγκραντ, διακόπτεται η έξοδος, ενώ αρχίζουν σοβαρά προβλήματα ανεφοδιασμού της πόλης. Λίγο αργότερα (Οκτώβρης) παγώνει η λίμνη Λάντογκα, ανοίγοντας τον "δρόμο ζωής" όπως ονομάστηκε. Μέχρι τον Οκτώβρη του 42 πάνω από ένα εκατομμύριο σοβιετικοί πολίτες φυγαδεύτηκαν ανατολικά.
Παρά την πείνα και τους συνεχείς βομβαρδισμούς η ζωή στην πόλη συνεχιζόταν όπως και πριν. Η γραμμή του μετώπου περνούσε 16 χλμ. από τα Χειμερινά Ανάκτορα .που βρίσκονται στην καρδιά της πόλης. Τα άρματα μάχης από το εργοστάσιο Κίροφ που βρισκόταν υπό διαρκή βομβαρδισμό μεταφέρονταν απευθείας στο μέτωπο, ενώ από το κέντρο της πόλης μέχρι τη γραμμή του μετώπου κυκλοφορούσε τραμ.
Η πολιτιστική ζωή συνεχιζόταν κανονικά. Ακόμη και τον πρώτο χειμώνα του αποκλεισμού λειτουργούσαν ένας αριθμός από θέατρα και βιβλιοθήκες, ενώ το καλοκαίρι του 1942 άνοιξαν ορισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα και θέατρα. Στις 9 Αυγούστου 1942 πραγματοποιήθηκε το πρώτο κονσέρτο της φιλαρμονικής της πόλης όπου ερμηνεύτηκε η διάσημη "Ηρωική συμφωνία" του Λένινγκραντ που έγραψε ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς και η οποία έγινε το μουσικό σύμβολο του αποκλεισμού.
Η Ηρωική Συμφωνία
Στις 18 Ιανουαρίου του 1943, ο Κόκκινος Στρατός έσπασε για πρώτη φορά τον κλοιό και ένα χρόνο αργότερα κατάφερε την οριστική επικράτηση.
