Πολύς κουρνιαχτός σηκώθηκε γύρω από την τριετή σύμβαση που υπέγραψε η πλειοψηφία της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ με τη διοίκηση της επιχείρησης. Ενα σημαντικό στοιχείο που αποσιωπάται συστηματικά, είναι ότι η σύμβαση αυτή αφορά μόνο το μόνιμο προσωπικό της ΔΕΗ. Αφήνει δηλαδή απέξω τους χιλιάδες συμβασιούχους που απασχολούνται στην επιχείρηση και βέβαια τους χιλιάδες εργαζόμενους στα εργολαβικά συνεργεία, που δουλεύουν κυριολεκτικά σε συνθήκες γαλέρας. Επίσης, δεν αφορά τους εργαζόμενους στις δύο θυγατρικές της ΔΕΗ, τον ΔΕΔΔΗΕ και τον ΑΔΜΗΕ.
Με άλλα λόγια, η σύμβαση αφορά τους μισούς περίπου υπαλλήλους της ΔΕΗ και εξαιρεί το πιο κακοπληρωμένο και εκτεθειμένο στην εργοδοσία τμήμα του προσωπικού. Σε ό,τι αφορά τους μισθούς, η συγκεκριμένη σύμβαση τους κρατάει καθηλωμένους στα επίπεδα του 2012. Οι μισθοί αυτοί, όμως, είχαν ήδη μειωθεί από 35% έως 60% τα προηγούμενα χρόνια, αν στις μισθολογικές
αποδοχές συνυπολογίσει κανείς τις υπερωρίες, τις βάρδιες κ.ά. σε εργαζόμενους που δουλεύουν σε ορυχεία, σταθμούς παραγωγής και αλλού.
Την κατακόρυφη μείωση των μισθών ομολογεί η ίδια η ΔΕΗ. Στο ενημερωτικό σημείωμα που διένειμε, αναφέρει: «(Η ΣΣΕ) δεν επιφέρει μισθολογική αύξηση και, φυσικά, δεν προκαλεί ουδεμία απολύτως επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό (...) Υπενθυμίζεται ότι, κατά την τελευταία πενταετία, το κόστος μισθοδοσίας της ΔΕΗ έχει μειωθεί σε άνω των 2,8 δισ. ευρώ αθροιστικά ή άνω των 700 εκατ. ευρώ τον χρόνο».
Η μείωση αυτή δεν οφείλεται, βέβαια, μόνο στη συρρίκνωση των μισθών, αλλά και στη ραγδαία μείωση του προσωπικού με σχέση μόνιμης εργασίας και στην αντικατάστασή του με (φτηνότερους) συμβασιούχους και εργολαβικούς. Αυτή η τάση δεν πρόκειται να ανακοπεί. Αλλωστε, παραμένουν σε πλήρη ισχύ όλοι οι προηγούμενοι νόμοι, με τους οποίους καταργήθηκε το πλαίσιο που υπήρχε σε επιχειρήσεις όπως η ΔΕΗ και προστάτευε τους εργαζόμενους από τις απολύσεις.
Συνεπώς, η ΔΕΗ και η πλειοψηφία της ΓΕΝΟΠ πανηγυρίζουν επειδή υπέγραψαν μια σύμβαση που διατηρεί καθηλωμένους τους μισθούς και υπακούει στο αντεργατικό πλαίσιο, που ενισχύθηκε την τελευταία πενταετία. Μ' αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται και η εφαρμογή προηγούμενου «μνημονιακού» νόμου, που προβλέπει ότι το μισθολογικό κόστος στη ΔΕΗ δεν μπορεί να ξεπεράσει το 65% αυτού που είχε διαμορφωθεί το Δεκέμβρη του 2009, αλλιώς θα γίνουν κι άλλες μειώσεις στους μισθούς. Αυτή είναι η κατάντια του εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού.
Πάμε τώρα στην παροχή που ξεσήκωσε τις μεγαλύτερες αντιδράσεις. Αφορά σ' αυτό που η ΔΕΗ ονομάζει «κοινωνικό μισθό», δηλαδή την κάλυψη δαπάνης, μέχρι 6 ευρώ ημερησίως ανά εργαζόμενο, για το κόστος σίτισης στις καντίνες και τα κυλικεία που ήδη λειτουργούν σε ορυχεία και σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ. Σημειώνουμε ότι η παροχή αυτή διακόπτεται με τη λήξη της σύμβασης. Η ίδια η επιχείρηση ομολογεί ότι, προς το παρόν, το μέτρο δεν αφορά όλους τους εργαζόμενους, αλλά μόνο εκείνους που δουλεύουν σε χώρους όπου λειτουργούν καντίνες και κυλικεία.
Ακόμα όμως κι αν καλυπτόταν άμεσα το σύνολο του προσωπικού, η δαπάνη είναι αμελητέα μπροστά στην κερδοφορία της επιχείρησης. Οπως γράφει στο ενημερωτικό σημείωμα η ΔΕΗ, «εάν το μέτρο εφαρμοζόταν αμέσως και σε πλήρη έκταση, το ετήσιο κόστος του εκτιμάται ότι δεν θα υπερέβαινε τα 15 εκατ. ευρώ σε επίπεδο εταιρείας, δηλαδή σε 2,3% περίπου του σημερινού κόστους μισθοδοσίας και στο 0,25% του ετήσιου τζίρου της». Με άλλα λόγια, η εταιρεία μοιράζει κουπόνια σίτισης στα δικά της εστιατόρια, και μ' αυτόν τον τρόπο κηρύσσει τη λήξη κάθε συζήτησης για πραγματικές αυξήσεις στους μισθούς, που θα της προκαλούσαν πολύ μεγαλύτερη επιβάρυνση.
Υπάρχει κι άλλη μια πλευρά: Τα τροφεία αποτελούν προϊόν συνδιαλλαγής με τη συνδικαλιστική πλειοψηφία, προκειμένου να θεσπιστεί με την ίδια σύμβαση η παρακράτηση 2 ευρώ κάθε μήνα από το μισθό των εργαζομένων, για την αποπληρωμή του «αμαρτωλού» δανείου που πήρε η πλειοψηφία της ΓΕΝΟΠ και στο οποίο οι ταξικές δυνάμεις είχαν διαφωνήσει κάθετα.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον δεν είναι μόνο τα πανηγύρια της συνδικαλιστικής πλειοψηφίας και της ΔΕΗ για τη συμφωνία τους. Ούτε μόνο το γεγονός ότι από τα τρία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ στη ΓΕΝΟΠ το ένα ψήφισε υπέρ, το ένα κατά και το τρίτο λευκό για τη σύμβαση (προφανώς, υλοποιώντας την απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ ότι «ο κομματικός ιστός δεν μπορεί παρά να είναι οι "αισθητήρες" στις κοινωνικές διεργασίες»). Ενδιαφέρον έχει και η αντίδραση της κυβέρνησης, μέσα στο θόρυβο που προκλήθηκε τις προηγούμενες μέρες.
Το αρμόδιο υπουργείο (υπουργός Λαφαζάνης) αποκήρυξε επί της ουσίας τη σύμβαση, διαρρέοντας ότι «η συλλογική διαπραγμάτευση ξεκίνησε από τον Σεπτέμβριο του 2014 και ολοκληρώθηκε πριν από τις εκλογές. Οποιαδήποτε κριτική στην κυβέρνηση και συγκεκριμένα στο υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης για ανάμειξη (...) είναι επομένως εντελώς αβάσιμη με βάση την κοινή λογική (...) Η σημερινή διοίκηση της ΔEΗ ΑΕ έχει διοριστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση».
Πιο ωμός υπήρξε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Φίλης, ο οποίος δήλωσε: «Οταν η κυβέρνηση ιδρώνει να βρει ευρώ το ευρώ τα χρήματα για τα κουπόνια σίτισης των φτωχών στη χώρα μας, είναι προκλητικό να υπογράφεται σύμβαση με τα περιβόητα... "τροφεία" για εργαζόμενους, δηλαδή αυξήσεις μισθών από την πίσω πόρτα. Και είναι υποκριτικό να επικαλούνται τη συμφωνία των κοινωνικών εταίρων, όταν μάλιστα ο εργοδότης είναι δημόσια επιχείρηση. Ολοι κρινόμαστε!».
Αυτή είναι η άποψη της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ για τη σύμβαση. Πέρα από το ότι πλειοδοτεί στον κοινωνικό αυτοματισμό, αποτελεί ταυτόχρονα σινιάλο για την εργοδοσία και σε άλλους κλάδους, να μην επιτρέψει τέτοια προκλητικά ...προνόμια, όταν και αν ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για τις κλαδικές συμβάσεις. Πολύ περισσότερο, να απορρίψει κάθε συζήτηση για ανάκτηση των απωλειών από την κρίση.
Να γιατί όλοι οι εργαζόμενοι (και όχι μόνο της ΔΕΗ) δεν έχουν κανένα συμφέρον να ταυτιστούν είτε με τη διοίκηση της επιχείρησης, είτε με την πλειοψηφία της ΓΕΝΟΠ, είτε με την κυβέρνηση στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τα εργασιακά - μισθολογικά τους δικαιώματα. Είναι και οι τρεις απέναντι από τα πραγματικά τους συμφέροντα και το έχουν αποδείξει από την εποχή ακόμα που ο εργοδοτικός - κυβερνητικός συνδικαλισμός «έδενε κι έλυνε» στη ΔΕΗ και στις άλλες πρώην ΔΕΚΟ, συμβάλλοντας στη χειραγώγηση και την ενσωμάτωση των εργαζομένων.
Π
Με άλλα λόγια, η σύμβαση αφορά τους μισούς περίπου υπαλλήλους της ΔΕΗ και εξαιρεί το πιο κακοπληρωμένο και εκτεθειμένο στην εργοδοσία τμήμα του προσωπικού. Σε ό,τι αφορά τους μισθούς, η συγκεκριμένη σύμβαση τους κρατάει καθηλωμένους στα επίπεδα του 2012. Οι μισθοί αυτοί, όμως, είχαν ήδη μειωθεί από 35% έως 60% τα προηγούμενα χρόνια, αν στις μισθολογικές
αποδοχές συνυπολογίσει κανείς τις υπερωρίες, τις βάρδιες κ.ά. σε εργαζόμενους που δουλεύουν σε ορυχεία, σταθμούς παραγωγής και αλλού.
Την κατακόρυφη μείωση των μισθών ομολογεί η ίδια η ΔΕΗ. Στο ενημερωτικό σημείωμα που διένειμε, αναφέρει: «(Η ΣΣΕ) δεν επιφέρει μισθολογική αύξηση και, φυσικά, δεν προκαλεί ουδεμία απολύτως επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό (...) Υπενθυμίζεται ότι, κατά την τελευταία πενταετία, το κόστος μισθοδοσίας της ΔΕΗ έχει μειωθεί σε άνω των 2,8 δισ. ευρώ αθροιστικά ή άνω των 700 εκατ. ευρώ τον χρόνο».
Η μείωση αυτή δεν οφείλεται, βέβαια, μόνο στη συρρίκνωση των μισθών, αλλά και στη ραγδαία μείωση του προσωπικού με σχέση μόνιμης εργασίας και στην αντικατάστασή του με (φτηνότερους) συμβασιούχους και εργολαβικούς. Αυτή η τάση δεν πρόκειται να ανακοπεί. Αλλωστε, παραμένουν σε πλήρη ισχύ όλοι οι προηγούμενοι νόμοι, με τους οποίους καταργήθηκε το πλαίσιο που υπήρχε σε επιχειρήσεις όπως η ΔΕΗ και προστάτευε τους εργαζόμενους από τις απολύσεις.
***
Πάμε τώρα στην παροχή που ξεσήκωσε τις μεγαλύτερες αντιδράσεις. Αφορά σ' αυτό που η ΔΕΗ ονομάζει «κοινωνικό μισθό», δηλαδή την κάλυψη δαπάνης, μέχρι 6 ευρώ ημερησίως ανά εργαζόμενο, για το κόστος σίτισης στις καντίνες και τα κυλικεία που ήδη λειτουργούν σε ορυχεία και σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ. Σημειώνουμε ότι η παροχή αυτή διακόπτεται με τη λήξη της σύμβασης. Η ίδια η επιχείρηση ομολογεί ότι, προς το παρόν, το μέτρο δεν αφορά όλους τους εργαζόμενους, αλλά μόνο εκείνους που δουλεύουν σε χώρους όπου λειτουργούν καντίνες και κυλικεία.
Ακόμα όμως κι αν καλυπτόταν άμεσα το σύνολο του προσωπικού, η δαπάνη είναι αμελητέα μπροστά στην κερδοφορία της επιχείρησης. Οπως γράφει στο ενημερωτικό σημείωμα η ΔΕΗ, «εάν το μέτρο εφαρμοζόταν αμέσως και σε πλήρη έκταση, το ετήσιο κόστος του εκτιμάται ότι δεν θα υπερέβαινε τα 15 εκατ. ευρώ σε επίπεδο εταιρείας, δηλαδή σε 2,3% περίπου του σημερινού κόστους μισθοδοσίας και στο 0,25% του ετήσιου τζίρου της». Με άλλα λόγια, η εταιρεία μοιράζει κουπόνια σίτισης στα δικά της εστιατόρια, και μ' αυτόν τον τρόπο κηρύσσει τη λήξη κάθε συζήτησης για πραγματικές αυξήσεις στους μισθούς, που θα της προκαλούσαν πολύ μεγαλύτερη επιβάρυνση.
Υπάρχει κι άλλη μια πλευρά: Τα τροφεία αποτελούν προϊόν συνδιαλλαγής με τη συνδικαλιστική πλειοψηφία, προκειμένου να θεσπιστεί με την ίδια σύμβαση η παρακράτηση 2 ευρώ κάθε μήνα από το μισθό των εργαζομένων, για την αποπληρωμή του «αμαρτωλού» δανείου που πήρε η πλειοψηφία της ΓΕΝΟΠ και στο οποίο οι ταξικές δυνάμεις είχαν διαφωνήσει κάθετα.
***
Αυτό που έχει ενδιαφέρον δεν είναι μόνο τα πανηγύρια της συνδικαλιστικής πλειοψηφίας και της ΔΕΗ για τη συμφωνία τους. Ούτε μόνο το γεγονός ότι από τα τρία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ στη ΓΕΝΟΠ το ένα ψήφισε υπέρ, το ένα κατά και το τρίτο λευκό για τη σύμβαση (προφανώς, υλοποιώντας την απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ ότι «ο κομματικός ιστός δεν μπορεί παρά να είναι οι "αισθητήρες" στις κοινωνικές διεργασίες»). Ενδιαφέρον έχει και η αντίδραση της κυβέρνησης, μέσα στο θόρυβο που προκλήθηκε τις προηγούμενες μέρες.
Το αρμόδιο υπουργείο (υπουργός Λαφαζάνης) αποκήρυξε επί της ουσίας τη σύμβαση, διαρρέοντας ότι «η συλλογική διαπραγμάτευση ξεκίνησε από τον Σεπτέμβριο του 2014 και ολοκληρώθηκε πριν από τις εκλογές. Οποιαδήποτε κριτική στην κυβέρνηση και συγκεκριμένα στο υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης για ανάμειξη (...) είναι επομένως εντελώς αβάσιμη με βάση την κοινή λογική (...) Η σημερινή διοίκηση της ΔEΗ ΑΕ έχει διοριστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση».
Πιο ωμός υπήρξε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Φίλης, ο οποίος δήλωσε: «Οταν η κυβέρνηση ιδρώνει να βρει ευρώ το ευρώ τα χρήματα για τα κουπόνια σίτισης των φτωχών στη χώρα μας, είναι προκλητικό να υπογράφεται σύμβαση με τα περιβόητα... "τροφεία" για εργαζόμενους, δηλαδή αυξήσεις μισθών από την πίσω πόρτα. Και είναι υποκριτικό να επικαλούνται τη συμφωνία των κοινωνικών εταίρων, όταν μάλιστα ο εργοδότης είναι δημόσια επιχείρηση. Ολοι κρινόμαστε!».
Αυτή είναι η άποψη της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ για τη σύμβαση. Πέρα από το ότι πλειοδοτεί στον κοινωνικό αυτοματισμό, αποτελεί ταυτόχρονα σινιάλο για την εργοδοσία και σε άλλους κλάδους, να μην επιτρέψει τέτοια προκλητικά ...προνόμια, όταν και αν ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για τις κλαδικές συμβάσεις. Πολύ περισσότερο, να απορρίψει κάθε συζήτηση για ανάκτηση των απωλειών από την κρίση.
Να γιατί όλοι οι εργαζόμενοι (και όχι μόνο της ΔΕΗ) δεν έχουν κανένα συμφέρον να ταυτιστούν είτε με τη διοίκηση της επιχείρησης, είτε με την πλειοψηφία της ΓΕΝΟΠ, είτε με την κυβέρνηση στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τα εργασιακά - μισθολογικά τους δικαιώματα. Είναι και οι τρεις απέναντι από τα πραγματικά τους συμφέροντα και το έχουν αποδείξει από την εποχή ακόμα που ο εργοδοτικός - κυβερνητικός συνδικαλισμός «έδενε κι έλυνε» στη ΔΕΗ και στις άλλες πρώην ΔΕΚΟ, συμβάλλοντας στη χειραγώγηση και την ενσωμάτωση των εργαζομένων.
Π
