Πέμπτη 1 Νοεμβρίου 2012

Μια Ολυμπιάδα βαμμένη στο αίμα

Γράφει ο Δημήτρης Παρούσης


Στις 2 Οκτωβρίου του 1968, δέκα μέρες πριν από την τελετή έναρξης των Αγώνων στο Μεξικό, εκατοντάδες φοιτητές εκτελέστηκαν εν ψυχρώ, για να διαφυλαχθεί η ασφάλεια των Αγώνων. Οι διοργανωτές, αλλά και οι ΗΠΑ, ανησυχούσαν για την ομαλή διεξαγωγή των Αγώνων, η οποία… απειλούνταν από τις διαδηλώσεις των φοιτητών. Το πρόβλημα λύθηκε με την επέμβαση του στρατού και της αστυνομίας σε συνεργασία με τη CIA. Η σφαγή στο Τλατελόλκο, όπως έχει μείνει στην Ιστορία, συγκαλύφτηκε. Τα ΜΜΕ την επόμενη μέρα αλλά και για βδομάδες έκαναν λόγο για 25 νεκρούς φοιτητές. Η ανεπίσημη όμως εκδοχή μιλά για 3.000!
Οι Αγώνες έγιναν κανονικά σαν να μη συνέβη τίποτα. Θυμόμαστε τους Ολυμπιακούς του Μεξικού για τα πολλά ρεκόρ τους -λόγω του μεγάλου υψομέτρου της πόλης-, το θέαμα που πρόσφεραν και την επιτυχία της διοργάνωσης. Μας έκαναν συνένοχους σε ένα έγκλημα χωρίς να το γνωρίζουμε…

Oπλισμένοι στρατιώτες απέναντι στους άοπλους φοιτητές, λίγες ώρες πριν από το μακελειό
Το μακελειό
Λίγες μέρες πριν από την έναρξη των Αγώνων, ο στρατός και η αστυνομία του Μεξικού άνοιξαν πυρ σε μια ειρηνική διαδήλωση 15.000 φοιτητών που κρατούσαν κόκκινα γαρίφαλα. Τους περικύκλωσαν στην πλατεία Plaza de la Tres Culturas στο κέντρο της Πόλης του Μεξικού και άρχισαν να πυροβολούν αδιακρίτως. Αλλοι μιλούν για 3.000 νεκρούς, άλλοι για 400, αλλά επισήμως η κυβέρνηση μόνο για 25 νεκρούς και μερικούς τραυματίες.
Αν βρεθείς ακόμα και σήμερα στην πλατεία θα διαπιστώσεις ότι είναι κλειστή. Δύσκολα μπορείς να τρέξεις και να ξεφύγεις. Ειδικά όταν σε πυροβολούν στο ψαχνό. Οι 15.000 διαδηλωτές ήταν εύκολος στόχος, καθώς δύσκολα μπορούσαν να ξεφύγουν από το στόχαστρο των αστυνομικών και των στρατιωτικών. Κανείς μέχρι σήμερα δεν γνωρίζει τον πραγματικό αριθμό των θυμάτων, αλλά σίγουρα είναι το πιο αιματηρό επεισόδιο στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η Μάρτα Αλβάρες Λόπες δικηγόρος, 60 χρόνων σήμερα, θυμάται ότι οι νεκροί ήταν εκατοντάδες. «Η πλατεία ήταν γεμάτη αίματα. Θυμάμαι άρχισε να βρέχει κατά τις 8 το απόγευμα. Οι πυροβολισμοί συνεχίζονταν, τα νερά είχαν πια κόκκινο χρώμα. Τα λευκά γάντια που φορούσαν στο ένα τους χέρι οι της ασφάλειας για να ξεχωρίζουν από τους “κακούς”, ήταν επίσης κόκκινα πια. Δεκάδες ήταν τα φορτηγά που φόρτωναν τους νεκρούς. Ηταν εκατοντάδες. Προς Θεού, δεν ήταν ούτε 20 ούτε 400, ήταν εκατοντάδες. Ο κόσμος πρέπει να το μάθει αυτό. Στη μνήμη των φοιτητών που χάθηκαν άδικα. Στη μνήμη των συμφοιτητών μου».

Νεκροί φοιτητές, από τις λίγες φωτογραφίες που διασώθηκαν, ως ντοκουμέντο της σφαγής στην Πλατεία Tres Culturas (REUTER)
Η σφαγή έγινε γιατί δεν έπρεπε να διαταραχθεί η ομαλή διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων. Μάλιστα, αρχεία από το Πανεπιστήμιο George Washington, που είδαν το φως της δημοσιότητας πρόσφατα, αναφέρουν ότι οι ΗΠΑ είχαν ζητήσει από την κυβέρνηση του Μεξικού να καταστείλει με οποιονδήποτε τρόπο τις διαδηλώσεις γιατί διαφορετικά διακυβευόταν η ασφάλεια των αθλητών και των αθλητικών παραγόντων.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η CIA και το αμερικανικό Πεντάγωνο είχαν στείλει πράκτορες και ειδικό εξοπλισμό που χρησιμοποίησαν ο μεξικανικός στρατός και η αστυνομία.
Το 1968 είχαμε διαδηλώσεις φοιτητών σε όλο τον κόσμο. Το μεξικανικό φοιτητικό κίνημα προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τους Ολυμπιακούς σαν μια χρυσή ευκαιρία -όλος ο κόσμος θα είχε στραμμένα τα μάτια στο Μεξικό- για να καταδείξουν το έλλειμμα δημοκρατίας, τη δεινή κατάσταση των πολιτικών δικαιωμάτων και να προβάλουν τα αιτήματά τους.
Νωρίτερα το καλοκαίρι, ο στρατός εισέβαλε στην πανεπιστημιούπολη, τη μεγαλύτερη στη Λατινική Αμερική, και άρχισε τις συλλήψεις. Κατέλαβε τον χώρο, καθώς λίγους μήνες αργότερα εκεί θα γινόταν και η επίσημη τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Η εισβολή στοίχισε τη ζωή σε δεκάδες φοιτητές.
Λίγες μέρες πριν από την τελετή έναρξης, οι φοιτητές αποφάσισαν να διαδηλώσουν ειρηνικά, ζητώντας την απόσυρση του στρατού από το Πανεπιστήμιο. Η πορεία θα κατέληγε στην πλατεία Tres Culturas. Από το μεσημέρι ο στρατός είχε τοποθετήσει ελεύθερους σκοπευτές στις ταράτσες των εργατικών κατοικιών και στους τρούλους της παρακείμενης εκκλησίας.

Φωτογραφία ντοκουμέντο. Μεξικανοί γιατροί εξετάζουν ένα από τα θύματα της σφαγής (REUTER)
Οι αρχές έκοψαν από νωρίς το ρεύμα και τα τηλέφωνα στην περιοχή. Επιστρατεύτηκαν περίπου 7.000 στρατιώτες, οι οποίοι περικύκλωσαν τους φοιτητές αλλά και τους απλούς ανθρώπους, οι οποίοι με τις οικογένειές τους, τα παιδιά τους, συμμετείχαν στην ειρηνική πορεία. Εκατοντάδες ήταν και οι αστυνομικοί. Μόλις άρχισε να σκοτεινιάζει δύο ελικόπτερα πέταξαν πάνω από την πλατεία και έδωσαν το σύνθημα με φωτοβολίδες να ξεκινήσει η σφαγή. Περίπου 300 τανκς ακροβολίστηκαν και απέκλεισαν την περιοχή από την υπόλοιπη πόλη.
Μέχρι και σήμερα τα πλακάκια της πλατείας έχουν βαθουλώματα από σφαίρες, το ίδιο και ο τοίχος της γειτονικής εκκλησίας, αδιάψευστοι μάρτυρες μιας αλήθειας που κουκουλώθηκε.
Οι φοιτητές παρακαλούσαν τους ιερείς του ναού να ανοίξουν τις πόρτες για να μπουν μέσα να προστατευτούν, αλλά μάταια. Η μόνη διέξοδός τους ήταν κλειστή.
Επί τρεις ώρες συνεχίζονταν οι πυροβολισμοί. Πολλοί φοιτητές ζήτησαν προστασία στις πολυκατοικίες. Κάποιες οικογένειες που παρακολουθούσαν από τα παράθυρα τη σφαγή άνοιξαν τις πόρτες τους να τους προστατέψουν. Ομως η μανία του στρατού ήταν τέτοια που έμπαιναν στα ίδια διαμερίσματα και σκότωναν ολόκληρες οικογένειες.
Σε μερικές ώρες ο τόπος είχε γεμίσει πτώματα. Λίγο αργότερα, όλη η περιοχή είχε καθαριστεί. Μάζευαν τους νεκρούς με μπουλντόζες και απορριμματοφόρα. Η μητέρα της Monica Μ., που είναι γιατρός, εφημέρευε εκείνη τη μέρα σε ένα κοντινό νοσοκομείο. «Εφερναν δεκάδες πτώματα νέων, τα οποία ζητούσαν να καούν με συνοπτικές διαδικασίες. Κάποια από τα παιδιά ζούσαν ακόμη, αλλά τα αποτέφρωναν».

Συλλήψεις των φοιτητών την επόμενη μέρα από τη σφαγή στο Τλατελόλκο
Κλειστά στόματα
Την επόμενη το πρωί ήταν σα να μη συνέβη τίποτα. Η πλατεία καθαρή. Κανένα μέσο ενημέρωσης δεν έκανε λόγο για τη σφαγή. Οι εντολές ήταν σαφείς. Οποιος μιλήσει θα σκοτωθεί και αυτός και η οικογένειά του.
Ελάχιστα ήταν τα ΜΜΕ στον κόσμο που έκαναν αναφορά στο γεγονός. Σιωπή σε ένα από τα χειρότερα εγκλήματα στο όνομα της ομαλής διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων. Ολα τα αρχεία και οι ελάχιστες φωτογραφίες έχουν καταστραφεί. Υπάρχουν Μεξικανοί που αρνούνται ακόμη και σήμερα το γεγονός. Οι περισσότεροι ακόμα ζητούν απόδοση της δικαιοσύνης.
Χαρακτηριστικά το BBC την επόμενη μέρα, σε ένα ρεπορτάζ που είχε τίτλο «Φοιτητές ταραχοποιοί απειλούν τους Ολυμπιακούς Αγώνες», μετέδιδε ότι σκοτώθηκαν 25 φοιτητές. Παρόμοια ήταν τα ρεπορτάζ και άλλων διεθνών πρακτορείων ειδήσεων.
Μεγάλη αμερικανική εφημερίδα έγραφε στις 5 Οκτωβρίου 1968: «Η βία προκάλεσε ελάχιστες ακυρώσεις. Ξενοδοχεία και ταξιδιωτικά πρακτορεία δηλώνουν ότι οι κρατήσεις παραμένουν ψηλές. Ορισμένα ταξιδιωτικά πρακτορεία εκτιμούν ότι οι κρατήσεις τους έπεσαν κατά 5% περίπου, υποστηρίζουν όμως ότι πρόκειται για ένα επίπεδο ακυρώσεων απολύτως φυσιολογικό»…
Λένε ότι η ΔΟΕ συνεδρίασε και αποφάσισε με την υπεροχή μιας ψήφου τη διεξαγωγή των Αγώνων. Μάλιστα, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή ανακοίνωσε την επόμενη μέρα: «Λάβαμε διαβεβαιώσεις ότι τίποτα δεν θα εμποδίσει την ειρηνική άφιξη της ολυμπιακής φλόγας, ούτε την ομαλή διεξαγωγή των αγωνισμάτων».
Ο λόρδος Exeter, αντιπρόεδρος της ΔΟΕ, είχε δηλώσει στους «Times»: «Οι ταραξίες δεν έχουν να κάνουν με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι φοιτητές δεν διαδηλώνουν κατά των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά κατά της μεξικανικής κυβέρνησης».
Λένε ότι τα συμβόλαια που είχαν υπογραφεί με χορηγούς και τα διάφορα οικονομικά συμφέροντα υπερίσχυσαν και έτσι θυμόμαστε σήμερα τους πετυχημένους Αγώνες του Μεξικού.
Οι Αγώνες διεξήχθησαν με τάξη και ηρεμία, χωρίς το αίμα των θυμάτων να προκαλέσει το παραμικρό μποϊκοτάζ ή, έστω, κάποιες διαμαρτυρίες από τις συμμετέχουσες χώρες. Τα περισσότερα ΜΜΕ έγιναν συνεργοί όχι από πρόθεση αλλά από άγνοια.
Τη δεκαετία του ’80 γυρίστηκε η μεξικάνικη ταινία «Rojo Amanecer» (Κόκκινη ανατολή του ήλιου). Φτωχή στην παραγωγή, αλλά προσπάθησε να πει την αλήθεια. Πέρασε από λογοκρισία, κόπηκαν σκηνές, απαγορεύτηκε η προβολή της. Η τελευταία σκηνή δείχνει τους ασφαλίτες με το λευκό γάντι να σκοτώνουν μια ολόκληρη οικογένεια μαζί με τους φοιτητές που προσπάθησε να προστατέψει.
Οι οικογένειες
Εύλογο είναι το ερώτημα: πώς αντέδρασαν οι οικογένειες των θυμάτων; Μέρες μετά το γεγονός, εκατοντάδες ήταν οι αναζητήσεις φοιτητών από τις οικογένειές τους. Η διαδικασία ήταν γραφειοκρατική και κανείς ποτέ τελικά δεν έμαθε τι έγινε. Η κυβέρνηση έλεγχε όλες τις υπηρεσίες. Δεν έδινε καμία απάντηση. Ο Ερυθρός Σταυρός βρισκόταν σε αδιέξοδο. Από την άλλη ο τρόμος είχε κυριαρχήσει στην κοινωνία.
Είναι κοινό μυστικό ότι πολλές οικογένειες θυμάτων που απαιτούσαν να μάθουν την αλήθεια εξαφανίστηκαν. Μετά το γεγονός αυτό και για πολλά χρόνια, στο Μεξικό δεν γινόταν διαδηλώσεις. Ο κόσμος φοβόταν, το καθεστώς είχε τον έλεγχο της κατάστασης.
Μόλις τον Ιούνιο του 2006, ο τότε υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας Luis Echeverria Alvarez και δεξί χέρι του τότε προέδρου της χώρας Gustavo Diaz Ordaz καταδικάστηκε γι’ αυτό το έγκλημα. Λόγω της ηλικίας του, σήμερα είναι 85 χρόνων, είναι σε κατ’ οίκον περιορισμό. Απολαμβάνει την πολυτέλεια της βίλας του και παίρνει κανονικά την υψηλή του σύνταξη, καθώς «υπηρέτησε» την πατρίδα του.
Στην άκρη της πλατείας ανεγέρθηκε το 1993 ένα μνημείο στη μνήμη των θυμάτων της σφαγής του 1968. Τα ονόματα που αναφέρονται ελάχιστα.

Αναδημοσίευση (Παραλληλογράφος)

Καρλ Μαρξ

«Ο κομμουνισμός δεν είναι για μας μια κατάσταση πραγμάτων που πρόκειται να εγκαθιδρυθεί, ένα ιδανικό προς το οποίο πρέπει να προσαρμοστεί η πραγματικότητα. Ονομάζουμε κομμουνισμό την πραγματική κίνηση που καταργεί την παρούσα κατάσταση πραγμάτων».